In provinciedomein Het Vinne in Zoutleeuw is het omvangrijkste natuurherinrichtingsproject in ons land van start gegaan. Het grootste natuurlijke meer van Vlaanderen ondergaat een grondige sanering van de bodem nadat een dalende waterkwaliteit werd vastgesteld. Deze achteruitgang bedreigt de rijke biodiversiteit van het meer. De unieke biotoop op en rond Het Vinne zou tegen eind 2021 volledig hersteld moeten zijn. Tijdens de werken blijft het provinciedomein toegankelijk voor het publiek.

Bedreiging voor fauna en flora

Het Vinne is een belangrijke trekpleister voor een grote variatie aan zeldzame moerasvogels, vissen, amfibieën, insecten en planten en is een op Europees niveau beschermd natuurgebied. Helaas verstoort een teveel aan organisch materiaal op de bodem van het meer het natuurlijke evenwicht.

De afbraak van dit materiaal maakt het water troebel en stimuleert de groei van algen die zuurstof wegnemen voor vissen en tast uiteindelijk ook de vegetatie aan. Zo zou de broedlocatie voor zeldzame vogels als het woudaapje en de roerdomp kunnen verdwijnen. Niet ingrijpen betekent dat het meer nooit meer naar een heldere toestand kan evolueren.

Drooglegging van het meer

Het natuurherinrichtingsproject van Het Vinne is het grootste in ons land en wordt gefinancierd door de Vlaamse Landmaatschappij. De werken zelf zijn in handen van de Provincie Vlaams-Brabant en worden opgevolgd door een beheercommissie waarin vertegenwoordigers zitten van verschillende bevoegde instanties als Agentschap Natuur en Bos, Natuurpunt, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en Vlaamse Landmaatschappij .

Om de sanering van de bodem goed te kunnen uitvoeren, is het noodzakelijk dat het meer grotendeels droog komt te liggen. Daarvoor zijn sinds deze maand beperkte pompwerken gestart om een deel van het oppervlaktewater in de randzones over te pompen in de nabijgelegen Sint-Odulphusbeek, die uitmondt in de Kleine Gete.

De finale drooglegging is voorzien voor dit najaar, maar door de aanhoudende droogte van juli zijn nu al enkele ondiepe delen van het meer opgedroogd. Het beheerteam van Het Vinne monitort doorlopend de situatie van fauna en flora en stelt momenteel geen problemen vast.

Van zodra het waterpeil na pompen overal laag genoeg staat, starten de graafwerken om het overbodige organisch materiaal op de bodem te verwijderen.

Aandacht voor volledig natuurherstel

Voordat de grote pompwerken eind deze zomer starten, zal het beheerteam van het domein in samenwerking met de hulp van overkoepelende visverenigingen het visbestand van Het Vinne in drie fasen in veiligheid brengen. Eind augustus is al een eerste vangst voorzien van de roofvissen. In de tweede fase zijn de karperachtigen aan de beurt en tenslotte worden de kleinste vissen overgebracht naar nabijgelegen vijvers en poelen.

Er zal echter nog wat water aanwezig blijven in het meer waarin kleine vissen kunnen overleven en viseitjes in de modder intact blijven, zodat ook via die weg het visbestand snel weer zal aangroeien.

De werken zullen ook afgerond zijn voor de start van het nieuwe vogelbroedseizoen in 2020. Het waterpeil zal dan nog niet volledig hersteld zijn, maar watervogels wijken tijdelijk uit naar nieuwe broedplaatsen en keren terug van zodra het water weer van voldoende kwaliteit is.

In de tussentijd bieden de waterwerken kansen voor heel wat steltlopers die kunnen profiteren van de lage waterstand om op zoek te gaan naar voedsel in de vrijgekomen modderlaag.

Begeleide wandelingen over de waterwerken

Bezoekers aan Het Vinne kunnen vanaf eind september begeleide wandelingen volgen die meer informatie geven over de aangaande werken en het herstel van de fauna en flora. Ook vroeger kunnen bezoekers, wandelaars en natuurliefhebbers nog terecht in het Provinciedomein. Wel kunnen er echter tijdelijk enkele wandelwegen zijn afgesloten voor de veiligheid en worden de knuppelpaden afgebroken. Later komen er nieuwe.

Wie op de hoogte wil blijven van de waterwerken en de aankomende wandelingen kan terecht op de Facebook-pagina van Het Vinne, aan de onthaalbalie in de Vinnehoeve of één van de medewerkers ter plaatse aanspreken.