DE GROOTE OORLOG IN VLAAMS-BRABANT. PROVINCIE WERKT RUIM AANBOD UIT

Naar aanleiding van deze herdenking werkte de provincie Vlaams-Brabant een ruim aanbod uit, met een heus belevingscentrum in Tildonk, twee themafietsroutes, boeken met diepgang en voor het onderwijs, lezingen, tentoonstellingen en digitale ontsluiting van WOI-erfgoed en -verhalen.

Belevingscentrum

In het Ursulinenklooster in Tildonk (Haacht) komt een belevingscentrum over de Eerste Wereldoorlog. Het klooster was de uitvalsbasis van de Duitse generaal von Beseler tijdens de belegering van de stad Antwerpen. Bovendien werd er, na de val van Antwerpen, de overgave bezegeld.
In het belevingscentrum ligt de aandacht op personen, emoties en het leven tijdens de bezetting, minder op de oorlogsfeiten. Er wordt gebruik gemaakt van interactieve werkmethodes en veel geluids- en beeldmateriaal.
De verschillende ingerichte ruimtes hebben telkens een andere invalshoek. In de eerste ruimte komen twaalf getuigenissen aan bod die een relevant verhaal brengen uit de provincie. Enkele voorbeelden zijn de echtgenote van de terechtgestelde burgemeester Tielemans van Aarschot, een Rode Kruisverpleger, een burger en een jong meisje. De tweede ruimte geeft aan de hand van beeld en geluid een groter verhaal. Daarna wordt de bezettingsperiode voorgesteld door middel van een verduisterde ruimte die op de onzekerheid tijdens de oorlog wijst. Ten slotte is er een ruimte die volledig gewijd wordt aan dagelijkse aspecten van het leven tijdens de bezetting. 
In de pandgang rond de binnentuin worden visuele herkenningspunten voorzien met het Belgische en internationale verhaal van de oorlog.
De toegang tot het belevingscentrum is gratis. In de onthaalruimte kan men de kaarten van de WOI-fietsroutes aanschaffen en in een leeshoek oude boeken inkijken.

De officiële opening is voorzien op 11 juni. De opening voor het publiek op 14 juni. 

Fietsroutes

Toerisme Vlaams-Brabant werkte in het zog van de Duitse opmars twee thematische fietsroutes uit, één aan de Gete en één aan de Demer/Dijle.De opening is op 11 juni.
De Getelinie Fietsroute volgt het bestaande fietsknooppuntennetwerk van noord naar zuid door Halen, Geetbets, Zoutleeuw, Linter en Tienen.De route langs de Getelinie passeert zo aan de Necropolis in Tienen, het Museum 3^de Lansiersregiment in Linter en de begraafplaats in Sint-Margriete-Houtem.
De Dijlelinie Fietsroute loopt eveneens over het fietsknooppuntennetwerk van oost naar west door Aarschot, Rotselaar, Haacht, Herent, Kampenhout en Boortmeerbeek. De route langs de Dijlelinie loopt langs de Grote Markt van Aarschot, de militaire begraafplaats in Veltem-Beisem, het Ursulinenklooster in Tildonk en het kasteel van Wilder in Kampenhout.
De maximale lengtes van de twee routes bedragen respectievelijk 69 en 91 km maar ze kunnen ook op maat ingekort worden.
Op de Getelinie Fietsroute komen in totaal 25 informatieve buitenpanelen en op die van de Dijle 29. De buitenpanelen kunnen gaan over een uitzicht, een gebouw of een relevant verhaal uit de Eerste Wereldoorlog met de nadruk op de eerste oorlogsmaanden. 
Daarnaast komt er één picknicktafel per gemeente.

Vlaams-Brabantse verhalen uit de Groote Oorlog

Wat gebeurt er met gewone mensen en gezinnen wanneer de oorlogsschaduw over hun huizen en dorpen valt? Wanneer je op een warme augustusdag rookpluimen ziet in de verte? Karren met gewonde en dode soldaten door je straat rijden? En duizenden mensen, jong en oud, alles achterlaten en in paniek vluchten?

Bij WOI denkt men spontaan aan slagvelden, militaire begraafplaatsen, bunkers en oorlogsgedenktekens. Maar de Groote Oorlog heeft ook een grote impact gehad op het alledaagse leven.

Omdat een oorlog pas echt tastbaar en herkenbaar wordt in de alledaagse verhalen van de mensen, slachtoffers of overlevenden, kan men vanaf mei op verschillende locaties in Vlaams-Brabant naar verhalen uit de Groote oorlog komen luisteren. Vertellers Rien Van Meensel en Fred Versonnen houden zo de herinnering aan de Groote Oorlog in Vlaams-Brabant levendig.

De data en locaties vindt u via www.uitinvlaamsbrabant.be

Boeken

Het verhaal van de Eerste Wereldoorlog wordt ook voor het nageslacht vastgelegd op papier. Zo is er de publicatie ‘Groote Oorlog in Vlaams-Brabant’ voor het grote publiek en een inspiratiegids voor scholen. Scholen kunnen ook een thematische boekentrolley uitlenen om er in de klas mee aan de slag te gaan. Daarnaast beschikt het Documentatiecentrum Vlaams-Brabant over een uitgebreide collectie literatuur over WOI.

Groote Oorlog in Vlaams-Brabant. Wetenschappelijke publicatie voor breed publiek

Het Vlaams-Brabantse WOI-verhaal komt aan bod in de breed toegankelijke publicatie ‘Groote Oorlog in Vlaams-Brabant’.

In dit toegankelijk geschreven overzichtsboek leggen de auteurs, Ruben Donvil en Herman Van de Vijver, de verbinding tussen de nationale en lokale geschiedenis. Ze hebben oog voor de specificiteit van de Vlaams-Brabantse regio, waaronder de atypische krijgsverrichtingen en de regionale diversiteit in oorlogservaringen. Bovendien zorgen ze voor een meerstemmigheid in perspectieven. In het boek laten ze een veelheid aan actoren aan het woord of tonen hen in actie. Deze verscheidenheid spreekt ook uit het gekozen beeldmateriaal. Het boek is rijk geïllustreerd met sprekende eigentijdse bronnen uit het rijke regionale erfgoed, zoals een dagboek, aanplakbiljet, krantenartikel, spotprent, schilderij, overheidsdocumenten en foto’s.

De publicatie bestaat uit een overkoepelde chronologische structuur. Naast een algemene inleiding over de bredere Europese en Belgische context van WOI, behandelt het werk de krijgsverrichtingen, het dagelijks leven onder het bezettingsregime en de bevrijding, heropbouw en vroege oorlogsherdenking. Met oog voor regionale diversiteit en chronologische spreiding, komt een waaier aan thema’s aan bod, zoals de martelarensteden, landbouw en handel, vluchtelingen, opeisingen, activisme, heropbouw en vroege herdenkingscultuur. De publicatie bevat ook een bibliografie voor verdere lectuur en informatie betreffende het aanbod bij het belevingscentrum te Tildonk.

Het boek wordt voorgesteld op 11 juni.

Het kost 2 euro en kan verkregen worden via www.vlaamsbrabant.be/publicaties of www.vlaamsbrabant14-18.be
 

Klein in de Groote Oorlog. Inspiratiegids voor basisonderwijs
De provincie maakt een inspiratiegids die leerkrachten uit het basisonderwijs helpt om de Groote Oorlog een plaats te geven in hun klas. In de gids staan tientallen lesideeën die leerlingen een kijk geven op het leven tijdens de Groote Oorlog. In de lesideeën worden linken gelegd met de concrete schoolomgeving, de familiegeschiedenis van leerlingen, de wereld van lokale erfgoedactoren en de maatschappelijke actualiteit.

Leerlingen leren over oorlog via boekentrolleys

De Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei werkte samen met de lokale bibliotheken een boekentrolley uit over de Groote Oorlog. De provincie Vlaams-Brabant zorgt ervoor dat scholen uit de rest van de provincie ook gratis een boekentrolley kunnen ontlenen in hun openbare bibliotheek. De boekentrolleys zijn een ideale manier om, in aanvulling op de inspiratiegids, mee aan de slag te gaan in de klas. 
De volgende boeken vindt men in de trolley terug:

Meer literatuur in het Documentatiecentrum Vlaams-Brabant

Het Documentatiecentrum Vlaams-Brabant is een bewaarbibliotheek die de provincie al decennialang uitbouwt om het verleden en het erfgoed van de eigen regio te documenteren, te bewaren en beschikbaar te stellen voor het publiek. De collectie omvat zo’n 7000 boeken en tijdschriften.

In deze unieke collectie zijn er ook veel werken aanwezig die het oorlogsverleden en de bezettingsgeschiedenis in Vlaams-Brabant, vaak tot op lokaal niveau, belichten. Een greep uit het rijke aanbod stellen we graag aan je voor:

Aarschot en de oorlog 1914-1918, Aarschotse Kring voor Heemkunde, 1989

Beyst R., Cuijpers T. en Vannoppen H. (ed.), Met ons gaat alles goed. ‘De Groote Oorlog’ in het klein, Erfgoed Brabant, 2013

Brumagne W., Leefdaal 1914-1918: een Brabants dorp in de Groote Oorlog, Brumagne, 2007

Casteels R. en Vandegoor G., 1914 in de regio Haacht: kleine dorpen in de Grote Oorlog, Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring, 1993

De Bondt L. en Hallemans F., 1914-1918 in Londerzeel en Noordwest-Brabant: een authentieke reconstructie van de gebeurtenissen in Noordwest-Brabant tijdens Wereldoorlog I, Wwaow, 2008

De Jonghe H., Grimbergen 1914: vier dorpen in de Grote Oorlog, Heemkundige Kring Eigen Schoon, 1994

Demasure B. en Segers Y., “Eten in oorlogstijd : voedselaanbevelingen en keukentips in België tijdens de Eerste Wereldoorlog”, Volkskunde, 114/3, 2013, pp. 257-278

Doms B. en Olbrechts M., Drie kleine dorpen in een grote oorlog: Kapelle-op-den-Bos, Nieuwenrode, Ramsdonk 1914-1918, Erfgoedcel Kapelle-op-den-Bos, 2009

Donvil R., De Grote Oorlog op kleine schaal: de gevechten aan de Getelinie in Oost-Brabant 1914, Davidsfonds, 2012

Grondijs L.-H., Les Allemands en Belgique: Louvain et Aerschot, Berger-Levrault, 1915

Lemaire R., La reconstruction de Louvain, Wouters-Ickx, 1915

Luypaert I., Getuigenissen van de 'andere oorlog': Opwijk en Mazenzele (en omstreken) 1914-1918, Heemkring Opwijk-Mazenzele, 2004

Peeters, R., De wederopbouw van Aarschot na Wereldoorlog I, Genootschap voor Geschiedenis en Volkskunde, 1994

Schöller P., Het geval Leuven en het Duitse witboek: een kritisch onderzoek van de Duitse documentatie over de gebeurtenissen te Leuven van 25-28 augustus 1914, Nauwelaerts, 1958

Uyttenhove P. en Celis J., De wederopbouw van Leuven na 1914, Universitaire Pers, 1991

Van de Vijver, H., 1914-1918. Oorlog zonder einde, Davidsfonds, 2013

Van Kerckhoven R., Een dorp in een wereldoorlog: Zemst 1914-1918, Binst

Vandeweyer L., Een kleine stad in een 'Groote Oorlog': de Eerste Wereldoorlog en het activisme te Tienen en omgeving, Aqua Fortis, 2003

Ontdek meer werken in de catalogus: http://docvlaamsbrabant.bibliotheek.be (via de zoekterm ‘wereldoorlog I’).

Een ruimere bibliografie, tot op artikelniveau, over WOI in Vlaams-Brabant, is in aanmaak en zal beschikbaar worden gesteld opwww.vlaamsbrabant14-18.be.

In het najaar organiseert het Documentatiecentrum Vlaams-Brabant ook een lezing over WOI, waarbij de waarde van werken uit de eigen collectie belicht wordt. Meer info volgt op www.vlaamsbrabant.be/documentatiecentrum.

Verborgen erfgoed uit WOI op Erfgoedplus

Erfgoedplus.be is een online databank die cultureel erfgoed uit Vlaams-Brabant inventariseert en toegankelijk maakt. Via de website ontsluit de provincie Vlaams-Brabant objecten uit collecties van erfgoedorganisaties. Voor het sterk verspreide WOI-erfgoed maakt de website bovendien ook erfgoedstukken uit particuliere collecties zichtbaar. Voorwerpen, foto’s, brieven of andere herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog kunnen er bekeken worden.

www.erfgoedplus.be

Tentoonstellingen in Brabantse Kouters en Pajottenland
De provincie Vlaams-Brabant ontwikkelt of begeleidt ook regionale initiatieven en coördineert of ondersteunt bovenlokale projecten. Voorbeelden zijn de rondreizende tentoonstellingen in de Brabantse Kouters en het Pajottenland.

Meer info:www.vlaamsbrabant14-18.be of grooteoorlog@vlaamsbrabant.be