Overstromingen en wateroverlast in het stroomgebied van de Motte

Het stroomgebied van de Motte is bijzonder gevoelig voor overstromingen en wateroverlast. Telkens als het fel regent, staan niet enkel de weilanden in de vallei onder water, maar ook verschillende straten. In de voorbije natte januarimaand was dat opnieuw het geval.

Een viertal jaar geleden hebben we de betrokken partijen samengebracht. Samen met de stad Aarschot, de gemeente Tielt-Winge en de watering van de Motbeek hebben we verschillende alternatieven onderzocht en de meest efficiënte geselecteerd.

Een aantal voorbereidende werken heeft de provincie in de voorbije jaren al uitgevoerd. Nu ligt het ontwerp van het eerste grote project op tafel.

>>> LEES MEER

Met de waterkrachtturbine van Turbulent kan er energie uit rivieren gehaald worden met lagere hoogteverschillen - van 1,5 tot 3 meter - dan gebruikelijk is. De start-up inspireerde zich hiervoor op de manier waarop draaikolken in de natuur werken.

Deze eerste microwaterkrachtcentrale van Turbulent werd vandaag plechtig in gebruik genomen op een historische site in Tielt-Winge. Jasper Verreydt van Turbulent: “Doordat wij de dynamiek van een vortex goed begrijpen, kunnen wij het formaat van onze turbines aanzienlijk verkleinen. Dat is een uniek kenmerk en zorgt voor minder civiele werken en minder impact op het ecosysteem. Minder ingrijpende werken maakt dat dit type technologie toegankelijker is voor meer mensen. Naast de specifieke propeller en de software die wij voorzien kan deze centrale door zo goed als iedereen geïmplementeerd worden.

De provincieraad  keurde de herinrichting en verbetering van het vismigratiepunt van de Molenbeek in Huizingen en een investering van 380.000 euro goed om in Merchtem een bestaand overstromingsgebied uit te breiden en een bijkomend overstromingsgebied aan te leggen goed.

Provincie en Provinciale Ontwikkelings­maatschappij gaan samen de Molenbeek op de Manchestersite in Huizingen herinrichten
 
Toen de Provinciale Ontwikkelings­maatschappij Vlaams-Brabant (POM) ons enkele jaren geleden liet weten dat ze de verlaten papierfabriek Catala in Huizingen wilde omvormen naar  een duurzame bedrijven­zone voor KMO's, zagen we daar kansen in om ook de Molenbeek, die langs de site stroomt, te herwaarderen. De hele omgeving is immers zeer overstromingsgevoelig. De restanten van de watercaptatie van het vroegere papierbedrijf vormen bovendien een hindernis voor de vissen in de beek.
 
De bestaande overwelvingen en bodemvallen worden uit de bedding van de beek verwijderd. Tegelijk krijgt de Molenbeek een bredere bedding met een grotere buffercapaciteit. In de meanders van de nieuwe bedding komen vistrappen.

Vanaf 1 december gaat de provincie Vlaams-Brabant aan al haar waterlopen onderhoudswerken uitvoeren. Wateroverlast bestrijden begint immers met goed onderhoud.

Elk jaar tussen 1 december en 31 maart zorgt de provincie Vlaams-Brabant voor een grote schoonmaak van de waterlopen van tweede categorie. Daarbij worden alle ongewenste materialen en voorwerpen uit de waterlopen weggenomen: zwerfvuil, afval, afbraakmaterialen, grove plantenresten veroorzaken opstoppingen in de waterloop of in overwelvingen. 

Voor het tweede opeenvolgende jaar staat de provincie in voor het onderhoud van meer dan 1.400 kilometer waterlopen, dat is meer dan de afstand tussen Leuven en Barcelona. Daarvoor leggen we elk jaar ruim vijf miljoen euro opzij.

Vier ingenieurs, acht deskundigen en vijf technisch medewerkers waken erover dat de aangestelde aannemers alle waterlopen tijdens de winter onder handen nemen. Daartoe is het onderhouds­programma opgesplitst in negen opdrachten: 

Provincie pakt erosie in Dilbeek aan.

 
De provincie Vlaams-Brabant gaat op drie plaatsen in Dilbeek werken uitvoeren die de schadelijke gevolgen van erosie moeten beperken. Ze heeft deze maatregelen ontworpen en subsidieert ook de werken die een eind moeten maken aan de geregeld terugkerende water- en modderoverlast langs de Bullenbergstraat en langs de west- en oostkant van de Rodenberg.

Erosiebestrijding heeft in onze provincie, met zijn hellende akkers, een hoge prioriteit. Samen met de gemeente en de landbouwers heeft de provinciale erosiecoördinator in Dilbeek eerder al een aantal maatregelen verwezenlijkt. De werken die nu op het programma staan zijn de volgende stap, maar daarna volgen er nog.
 
Langs de Bullenbergstraat, nabij de Schapenstraat, komt er een erosiepoel met een aarden dam en grasbufferstrook.
Aan de oostkant van de Rodenberg zullen twee aarden dammen, een erosiepoel, twee grasbuffer-stroken en een gracht de Reinaertwijk, en in het bijzonder de parking ter hoogte van de Cantecleer-straat, vrij van modder houden.
Water en modder die langs de westkant van de Rodenberg afstromen, worden hoger op de helling opgevangen met een grasstrook, een houtkant en een houthakseldam.
 
De totale kostprijs van de werken en grondinnemingen van deze drie projecten ligt boven de 100.000 euro. Omdat de knelpunten opgenomen zijn in het goedgekeurd gemeentelijk erosiebestrijdingsplan van Dilbeek , komen de werken in aanmerking voor subsidie.
           
Wij willen op vijf jaar tijd de grootste erosieproblemen in onze provincie oplossen. Wij rekenen daarvoor op de medewerking van gemeentebesturen en landbouwers, en stellen zelf alles in het werk om alles zo vlot mogelijk te laten verlopen. Wij verlichten de financiële lasten met onze subsidies, en onze drie erosiecoördinatoren zetten zich ervoor in dat alle procedures vlot en correct verlopen.

Provincie pakt erosie in Overijse aan en versterkt oevers IJsse
 
De provincie Vlaams-Brabant werkt, samen met de gemeente Overijse en de landbouwers, aan de bestrijding van de water- en modderoverlast aan de Broensdelle in Overijse. Ook de oevers van de IJsse worden versterkt.

Erosiebestrijding aan de Broensdelle in Overijse
 
De provincie Vlaams-Brabant geeft geld voor de aanleg van een houthakseldam die een eind moet maken aan de geregeld terugkerende water- en modderoverlast ter hoogte van de Broensdelle
 
Erosiebestrijding is belangrijk. Wij zijn blij dat de gemeente Overijse maatregelen neemt en willen graag met financiële steun over de brug komen.
 
Nabij de Broensdelle ligt een groot landbouwgebied met weilanden en akkers. De hellingen maken het gebied gevoelig voor erosie. Dit had tot gevolg dat de Broensdelle al vaak getroffen werd door water- en modderoverlast.
Om de schade door erosie te beperken hadden de landbouwers eerder al beheerovereenkomsten afgesloten. Omdat die maatregelen niet volstaan om het probleem op te lossen, komt er nu bijkomend een houthakseldam.
Die houthakseldam vangt afstromende modderstromen op en werkt als een filter. Zand- en klei-deeltjes blijven achter de dam, terwijl het water vertraagd wegsijpelt.
 
De provincie Vlaams-Brabant kent aan dit project een subsidie van ruim 10.000 euro toe. 
Dit is het eerste erosiebestrijdingsproject dat we in Overijse subsidiëren, maar ondertussen werkt de erosiecoördinator van de provincie al samen met de gemeente aan oplossingen voor andere knelpunten in de gemeente. Wij willen op vijf jaar tijd de grootste erosieproblemen in onze provincie oplossen.
 
 
Versteviging van de oevers van de IJsse in Overijse
 
De provincie Vlaams-Brabant gaat op twee plaatsen de uitgespoelde oevers van de IJsse herstellen.
Als beheerder van waterlopen kijken we geregeld de toestand van de waterlopen na. Tijdens onze inspectieronde van de voorbije maanden stelden we vast dat het talud van de IJsse op twee plaatsen sterk was uitgespoeld.
 
Stroomopwaarts van het centrum van Overijse, ter hoogte van de Hagaardbosweg, dienen beide oevers  over een lengte van 16 meter te worden hersteld. Langs de Dreef, de gewestweg N253, is de oude oeverbescherming met palen en matten langs rechteroever van de waterloop in zeer slechte staat.
Op beide plaatsen komt er een nieuwe oeverbescherming met ruwe steen in combinatie met houten palen en kantplanken.
 
Omdat er ter hoogte van de Dreef een fietspad naast de waterloop ligt, willen we de schade zo snel mogelijk herstellen. Wij hebben hiervoor onmiddellijk 20.500 euro vrijgemaakt en de aannemer, die de gewone onderhoudswerken uitvoert in het zuidelijk deel van het Dijlebekken, opdracht gegeven om de werken uit te voeren.

Provincie en Lubbeek leggen erosiepoelen aan op de Gellenberg

De provincie Vlaams-Brabant en de gemeente Lubbeek hebben dammen en erosiepoelen aangelegd om de water- en modderoverlast langs de Gellenberg te voorkomen.

Water- en modderoverlast op de Gellenberg

Vroeger was er geregeld water- en modderoverlast langs de Gellenberg. Huizen en tuinen werden beschadigd, en de riolering raakte toegeslibd.
Die problemen zijn nu van de baan. Water en modder, die van de velden afstromen, worden opgevangen door aarden dammen en in twee erosiepoelen gebufferd. Daar bezinkt het zand en het water wordt vertraagd afgevoerd.

Provincie en Lubbeek bestrijden samen erosie

De werken kaderen in de uitvoering van het goedgekeurde erosiebestrijdingsplan van onze gemeente. Dit knelpuntgebied is een hoge prioriteit in dit plan.

Omdat we veel belang hechten aan erosiebestrijding, hebben we 3 erosiecoördinatoren vrijgesteld om de gemeenten te ondersteunen bij de uitvoering van maatregelen op het terrein. Bovendien geven we ook subsidies aan gemeenten voor de uitvoering van werken, bovenop de subsidies van het Vlaams gewest. De gemeenten moeten maar 10 procent van de kosten zelf dragen.

Om de problemen van water- en modderoverlast ter hoogte van de Gellenberg op te lossen, waren verschillende maatregelen nodig. Zo werden er twee erosiepoelen, met een buffercapaciteit van respectievelijk 500 en 400 kubieke meter, aarden dammen tussen de landbouwpercelen en de tuinen langs de Gellenberg, een 14 meter brede geprofileerde grasbufferstrook en een buffergracht aangelegd. De erosiepoelen, aarden dammen, geprofileerde grasbufferstrook en grachten worden na de werken ingezaaid met gras, zodat ze volledig geïntegreerd worden in het landschap.

Provinciale erosiecoördinatoren voor alle gemeenten

In Vlaams-Brabant hebben beverfamilies een vaste plek gevonden in de omgeving van de Winge en de molenbeek.
Door hun ijverige dammen bouwen stuwen zij het waterpeil in de omgeving omhoog. De provincie Antwerpen heeft een experiment lopen om de bever en de wateroverlast te verzoenen. Ik bracht een bezoek aan de werken in het Viersels Gebroekt te Zandhoven in aanwezigheid van Rik Rötger, gedeputeerde Antwerpen. 
Een prachtige omgeving maar geen bever gespot ;-)

Tijdens de zware regenval van zaterdag bewees het wachtbekken ‘Nekkerbos’ in Grimbergen haar dienst. De Maalbeek, die in het verleden voor heel wat wateroverlast gezorgd heeft, overstroomde hierdoor niet.

Tijdens de onweersbui van zaterdagnamiddag lieten de schuiven van ons wachtbekken in Grimbergen maar een beperkt debiet door. Hierdoor bleef de Maalbeek deze keer wel binnen haar oevers. Na het onweer gingen de schuiven weer open en stroomde het gebufferde water weer weg. Het wachtbekken is nu duidelijk klaar en kan tijdens de volgende onweersbuien opnieuw Grimbergen beschermen.

De beperkte wateroverlast die er zaterdag toch was, had niets te maken met overstromingen vanuit de Maalbeek, maar met water dat afstroomt van velden en wegen.
Om ervoor te zorgen dat er in de toekomst ook minder modder van de velden stroomt, werkt onze provinciale erosiecoördinator samen met de gemeente Grimbergen, maatregelen uit, onder andere voor het knelpunt 'Hof ter Weerde'.